موتور آسانسور مهم ترین بخش از تجهیزات آسانسور و قلب تپنده آن است که نیروی لازم برای حرکت کابین آسانسور را فراهم می کند و در خرید آن لازم است علاوه بر توجه به مشخصات فنی، معیارهایی که باعث ساکت تر، سریعتر، راحت تر و کارآمدتر شدن آسانسور و همزمان ایمنی بالاتر آن توجه شود. برای همین لازم است برای خرید موتور آسانسور در افغانستان حتما از متخصصین و کارشناسان فنی مشورت بگیرید تا مناسب ترین انتخاب را انجام دهید.
ابتدا لازم است با انواع سیستم های آسانسور آشنا شوید. پس از آن به بررسی انواع موتورهای آسانسور و مقایسه آنها می پردازیم تا بتوانید متناسب با نیاز خود برای خرید موتور آسانسور در افغانستان اقدام کنید.
سه سیستم در آسانسورها به کار می رود که هر یک را به طور مختصر معرفی می کنیم: پنوماتیک، هیدرولیک و کششی.
در سیستم پنوماتیک، اختلاف فشار هوا در بالا و پایین کابین آسانسور، آنرا به طور ایمن بالا و پایین میبرد و امکان حرکت بین طبقات خانه را فراهم میکند. آنها دارای توربین هایی در بالا هستند که هوای داخل محفظه را تنظیم می کنند و حرکت آسانسور توسط این تنظیم هوا انجام می شود. از آنجا که آسانسورهای پنوماتیکی از سیستم تنظیم فشار هوا برای حرکت کابین آسانسور استفاده می کنند، نیازی به موتور نداردند و بنابراین در این مقاله به آن پرداخته نمی شود.
در سیستم هیدرولیک از مکانیزم سیستم پنوماتیکی استفاده می شود، به جز اینکه به جای فشرده سازی هوا، مکانیزم هیدرولیک یک مایع (یعنی روغن هیدرولیک) را فشرده می کند تا فشار داخلی داخل سیلندر را افزایش دهد. در آسانسورهای هیدرولیکی افزایش فشار داخلی در اثر فشرده شدن مایع هیدرولیک داخل سیلندر یا جک باعث حرکت خطی پیستون داخل آن و نهایتا حرکت کابین آسانسور می شود.
مکانیسم های بالابر هیدرولیک قادر به تولید نیرویی بیشتر از 25 برابر نیروی تولید شده توسط مکانیزم های بالابر پنوماتیکی هستند. علاوه بر این، آنها می توانند نیرو و گشتاور را بدون نیاز به جریان مداوم سیال –چنانکه در مکانیسم های پنوماتیک است- ثابت نگه دارند . با این حال، بر خلاف مکانیزمهای بالابر پنوماتیکی و الکتریکی، مکانیسمهای هیدرولیک دارای خطرات بیشتری برای محیط زیست هستند، زیرا اجزای آنها دارای مایع هیدرولیک هستند که در صورت نشتی میتواند برای محیط زیست زیان آور باشد. علاوه بر این، مکانیسم های آسانسور هیدرولیک شامل اجزا و قطعات متعددی است که به فضای بزرگتری نیاز دارد.
سیستم کششی رایج ترین نوع سیستم آسانسور در افغانستان است. در این سیستم، کابین آسانسور با استفاده از یک سیستم کابل یا تسمه فولادی حرکت می کند و از یک وزنه تعادل برای جبران وزن کابین و سرنشینان استفاده می کنند. با این طراحی، موتور مجبور نیست وزن زیادی را جابجا کند و این باعث می شود مصرف انرژی، بسیار کارآمدتر از سیستم های هیدرولیک باشد. آسانسورهای کششی دارای دو نوع دنده ای (Gearbox) و بدون دنده (Gearless) می باشند و هر دو نوع توسط موتورهای الکتریکی جریان متناوب (AC) یا جریان مستقیم (DC) می توانند هدایت شوند. این پیکربندی، آسانسورهای کششی را قادر می سازد تا سریعتر از آسانسورهای هیدرولیک حرکت کنند. آنها همچنین می توانند مسافت های عمودی طولانی تری را طی کنند، که آنها را برای ساختمان های متوسط، مرتفع و حتی بسیار مرتفع ایده آل می کند.
اکنون که با انواع سیستم های آسانسور آشنا شدید به بررسی موتورهای آسانسور می پردازیم:
موتور آسانسور یک موتور الکتریکی است که باعث حرکت کابین آسانسور می شود. در طراحی موتور آسانسور، جرم موتور را به حداقل می رسانند تا گشتاور اینرسی کم داشته باشد. ممان اینرسی کم به شتاب سریع موتور کمک می کند. بنابراین موتورهای آسانسور طوری طراحی شده اند که قطر آرمیچر را کوچک نگه دارند. سرعت موتور آسانسور نباید از 1000 دور در دقیقه بیشتر شود، به همین دلیل موتورهای با سرعت کند برای آسانسور ترجیح داده می شود.
مشخصات عمومی موتور به قرار زیر است:
چنانکه در بالا آمد سیستم موتور آسانسور به دو دسته موتور هیدرولیکی و کششی تقسیم می شود که سیستم کششی خودش به دو نوع گیربکس دار و موتور گیرلس طبقه بندی می شود که هر یک از آن ها ویژگی های منحصر به خود را دارند.
ظرفیت موتور معمولا برحسب کیلوگرم نشان داده می شود و نشانگر وزن افراد یا باری است که موتور توانایی جابجایی آن را دارد.در این حالت وزن کابین و تجهیزات آن در نظر گرفته نمی شود. ممکن است در برخی از کاتالوگ ها ظرفیت بر اساس تعداد نفر اعلام شود. در محاسبات ظرفیت، وزن میانگین هر شخص، ۷۵ الی ۸۰ کیلوگرم در نظر گرفته می شود. بنابراین آسانسوری با ظرفیت ۸۰۰ کیلوگرم برای کابین های ۱۰ نفره مناسب می باشد.
بیشترین ارتفاع و تعداد طبقاتی که موتور اسانسور می تواند همراه با بار مجاز تحمل کند با عنوان تعداد طبقات نامیده می شود. در محاسبه تعداد طبقات، ارتفاع هر طبقه ۳ متر در نظر گرفته می شود. برای مثال یک موتور آسانسور 6 طبقه می تواند به اندازه 18 متر کابین آسانسور را جابجا نماید.
این مشخصات شامل مشخصات مکانیکی و الکتریکی است. مهمترین مشخصات مکانیکی شامل موارد زیر است:
سرعت جابه جایی کابین آسانسور بین طبقات را سرعت موتور می نامند و واحد اندازه گیری آن متر بر ثانیه می باشد. سرعت آسانسور بر اساس نوع آسانسور، کاربری ساختمان و نیاز مشتری متفاوت است.
سیم بکسل در آسانسورهای کششی برای جا به جایی کابین آسانسور بین طبقات مورد استفاده قرار می گیرد. برای همین باید مقاومت کافی در برابر نیروی کششی داشته باشد. مقاومت کششی به فاکتورهایی مانند ضخامت و قطر سیم بکسل بستگی دارد. از این روی مقاومت کششی هر سیم بکسل با توجه به ویژگی های آن تعیین می شود. نمره سیم بکسل بیانگر قطر آن بر حسب میلیمتر است یکی از معیارهای تعیین میزان مقاومت کششی آن است.
این بار شامل وزن کابین و تجهیزات آن، وزن سیم بکسل، تراول کابل و سایر اجزا می باشد. توجه داشته باشید که بار ایستا یا استاتیک لود با ظرفیت آسانسور متفاوت است.
مشخصات الکتریکی موتور آسانسور به قرار زیر است:
حاصل ضرب گشتاور خروجی در دور موتور است که برحسب وات یا کیلو وات محاسبه می شود. با افزایش سرعت موتور، بار استاتیک و ظرفیت آسانسور توان موتور هم باید افزایش یابد.
تعداد استارت در واقع تعداد استارت های مجاز موتور در هر ساعت می باشد که در آسانسورهای پر رفت و آمد و اهمیت زیادی دارد.
بر اساس دسته بندی سیستم های آسانسوری دو نوع موتور آسانسور وجود دارد.
موتور آسانسور هیدرولیکی
موتور آسانسور کششی
این نوع موتورها نیروی محرکه لازم برای پمپاژ روغن داخل سیلندر را تامین می کنند که فشار روغن باعث حرکت پیستون می شود و پیستون به آرامی کابین آسانسور را بلند می کند.این نوع موتورها برای ساختمانهای با ارتفاع کمتر استفاده می شوند و با حداکثر سرعت 1 متر در ثانیه حرکت می کنند. اتاق موتورخانه آسانسورهای هیدرولیک در پایین ترین سطح، مجاور چاله آسانسور قرار دارد. این موتورها دونوع هستند:
موتورهای هیدرولیکی داخل روغن
موتورهای هیدرولیکی خشک
موتورهای هیدرولیکی داخل روغن" چون داخل مخزنی قراردارند که حاوی روغن یا مایع هیدرولیکی ست با عنوانهای موتور هیدرولیکی مستغرق، موتور هیدرولیکی مغروق و موتور هیدرولیکی غوطه ور هم نامیده می شوند. این نوع موتورها به دلیل غوطه ور بودن در روغن می توانند دمای بالایی را تحمل کند.
موتور هیدرولیکی خشک یا هوا خنک، بیرون مخزن روغن هیدرولیک است و داخل آن قرار نمیگیرد. بنابراین موتور هیدرولیکی خشک یا خارج از روغن، نسبت به نوع قبلی یعنی موتور هیدرولیکی مستغرق، میتواند فشار کمتری را تحمل کند؛ زیرا فشار بالا و وزن سنگین بار، سبب افزایش دمای موتور شده و امکان سوختن موتور را افزایش می دهد.
موتورهای هیدرولیک داخل روغن و موتورهای هیدرولیک خشک هر کدام مزایا و معایبی دارند که می توان آنها را در جدول زیر مشاهده کنید:
نوع موتور هیدرولیک | داخل روغن | خشک |
مصرف برق و انرژی | کمتر | بیشتر |
تولید سر و صدا | کمتر | بیشتر |
تحمل دمای بالا | بیشتر | کمتر |
حجم و وزن | کمتر | بیشتر |
کارایی | بیشتر | کمتر |
نصب،تعمیر و نگهداری | سخت تر | آسان تر |
قیمت | گرانتر | ارزانتر |
آسانسورهای هیدرولیک هزینه اولیه کمی دارند. هزینه های نگهداری مداوم آنها در مقایسه با انواع دیگر آسانسورها کمتر است. با این حال، آسانسورهای هیدرولیک انرژی بیشتری نسبت به انواع دیگر آسانسورها مصرف می کنند، زیرا موتور الکتریکی برخلاف گرانش عمل می کند. تعمیر و نگهداری منظم برای این عملیات سیال مورد نیاز است. آسانسورهای هیدرولیک در رده انرژی سبز قرار نمی گیرند، بنابراین برای پروژه های ساختمان سبز توصیه نمی شود.
موتور آسانسورهای کششی دارای دو نوع گیربکسی یا دنده ای و گیرلسی یا بدون دنده هستند. در آسانسورهای کششی نیروی چرخشی تولید شده توسط موتور آسانسور به درام یا چرخ منتقل می شود تا کابل را بپیچد یا باز کند و باعث بالا یا پایین رفتن کابین آسانسور شود.
موتورآسانسور کششی دنده ای، موتوری ست که یک جعبه دنده به آن متصل شده است و باعث حرکت درام یا چرخی می شود که کابل روی آن قرار دارد. مزیت موتور آسانسور دنده ای این است که برای چرخاندن چرخ به موتوری با قدرت کمتر نیاز دارد. آسانسورهای کششی با موتورهای الکتریکی AC یا DC تغذیه می شوند. وزنه تعادل شبیه آلاکلنگ، برای جبران بار کابین و مسافران آن استفاده می شود که باعث کارآمدتر شدن آسانسور می شود زیرا موتور مجبور نیست بار اصلی را بالا ببرد.
آسانسور کششی دنده ای برای سازه های مرتفع مناسب تر است و سریعتر از آسانسورهای هیدرولیک است. آسانسورهای دنده ای تا ارتفاع 75 متری قابل استفاده هستند و می توانند تا 160 متر در ثانیه سرعت بگیرند.
یکی از ویژگی های متمایز آسانسورهای کششی دنده ای این است که آنها به یک اتاق موتورخانه نیاز دارند. تجهیزات آسانسور دنده ای باید در بالای چاه قرار گیرد بنابراین باید یک اتاق موتورخانه در بالای سیستم آسانسور وجود داشته باشد. اتاق موتورخانه باید خشک، روشن و دارای تهویه مطبوع باشد. دمای اتاق باید بین 5-40 درجه سانتیگراد باشد.
در موتور آسانسورهای کششی بدون گیربکس (Gearless)، قرقره مستقیماً به انتهای موتور متصل می شود. این نوع موتورها می توانند کابین آسانسور را تا 600 متر بر دقیقه حرکت دهند. هزینه سرمایه گذاری اولیه در این نوع آسانسورها بالا ست ولی هزینه تعمیر و نگهداری متوسط دارند. با این حال، نسبت به آسانسورهای کششی دنده ای بازده انرژی بیشتری دارند.
موتور آسانسورهای دنده ای و بدون دنده هر کدام مزایا و معایبی دارد که در جدول زیر آمده است:
نوع موتور کششی | بدون دنده | دنده ای |
نصب بدون موتورخانه | امکان پذیر است | امکان پذیر نیست |
بناهای بالاتر از 76 متر | کاربرد دارد | کاربرد ندارد |
سرعت متر بر دقیقه | تا 610 | تا150 |
مصرف برق و انرژی | کمتر | بیشتر |
تولید سر و صدا | کمتر | بیشتر |
حجم و وزن | کمتر | بیشتر |
کارایی | بیشتر | کمتر |
هزینه تعمیر و نگهداری | کمتر | بیشتر |
قیمت | گرانتر | ارزانتر |
در مورد برندهای معتبر می توانید به مقاله خرید موتور آسانسور در کیش مراجعه کنید.
برای خرید موتور آسانسور در افغانستان باید پیش از هر چیز از انواع سیستم های آسانسوری آگاه شویم که شامل آسانسورهای هیدرولیکی و کششی ست. سپس مشخصات موتورهای آسانسور شامل مشخصات عمومی، مشخصات فنی و مشخصات الکتریکی آن است بررسی شود و با توجه به ویژگی های هر نوع متناسب با نوع کارایی، کیفیت وهزینه مورد نظر برای خرید آسانسور اقدام شود.پ
سوالات متداول
سیستم های آسانسور دارای موتورچیست و انواع آن کدامند؟
سیستم های هیدرولیکی و سیستم های کششی.سیستم های هیدرولیکی شامل موتورهای داخل روغن و موتورهای خشک است. سیستم های کششی هم شامل موتورهای گیربکسی و گیرلسی است.
سرعت موتور بیانگر چیست؟
سرعت جابه جایی کابین آسانسور بین طبقات را سرعت موتور می نامند و واحد اندازه گیری آن متر بر ثانیه می باشد.
تفاوت بار ایستا یا استاتیک لود با ظرفیت اسمی موتور چیست؟
بار استاتیک شامل وزن کابین و تجهیزات آن، وزن سیم بکسل، تراول کابل و سایر اجزا می باشد و برحسب کیلوگرم است اما ظرفیت اسمی موتور نشانگر وزن افراد یا باری است که موتور توانایی جابجایی آن را دارد. در این حالت وزن کابین و تجهیزات آن در نظر گرفته نمی شود.