سیستم فشار مثبت آسانسور

سیستم فشار مثبت آسانسور، سامانه ایست که در هنگام آتش سوزی فعال می شود و با فعال کردن فن های فشار قوی باعث افزایش فشار هوای داخل چاه آسانسور می شود و از ورود هوا از طریق منافذ دیگر به چاه آسانسور و کابین آن جلوگیری می کند. بدین ترتیب  شفت آسانسور تبدیل به فضایی امن برای آتشنشانها  می شود تا برای نجات افرادی که در طبقات ساختمان گرفتار شده اند از آن استفاده کنند. در این زمینه از تجهیزاتی استفاده می شود که در ادامه مقاله خواهد آمد.
اما پیش از هر چیز باید بدانیم فشار مثبت چیست؟

فشار مثبت

هر گاه فشار داخل یک فضای محدود از فشار بیرون آن بیشتر باشد، فضای داخلی دارای فشار مثبت می باشد. وقتی هوای دمیده شده به یک فضای محدود بیشتر از هوای خارج شده از آن باشد، اختلاف فشاری میان فضای داخلی و فضای بیرونی ایجاد می شود که مانع نفوذ هوای بیرونی به داخل می شود. مثلا اگر در اتاقی فشار مثبت ایجاد شود و دریچه ای باز باشد، جریان فشار مثبت مانع ورود هوای بیرون از دریچه به داخل اتاق خواهد شد.
از این ترفند در سامانه فشار مثبت برای جلوگیری از گسترش دود و آتش سوزی استفاده می شود.

سیستم فشار مثبت

سامانه ای است متصل به سیستم اطفای حریق که با ایجاد فشار مثبت در بخش هایی از ساختمان شامل راه پله و چاه آسانسور، در هنگام آتش سوزی، مانع انتشار دود و آتش سوزی به آن بخش ها می شود و امکان دسترسی آتشنشان ها و انتقال مردم به بیرون را فراهم می کند.

اثر دودکشی

تمایل هوای گرم و گازهای گرم  به حرکت سریعتر به سمت بالا و درون منافذ، دودکش ها، و هر مسیری که امکان حرکت رو به بالای آنها را فراهم کند را اثر دودکشی می نامند که به خاطر پایین تر بودن چگالی آنها نسبت به هوای اطراف خود اتفاق می افتد.

اهمیت سیستم فشار مثبت در ساختمان

کافیست بدانید که 70 درصد بی جان شدن ها در آتش سوزی ها بر اثر استشمام  دود رخ می دهد و عامل اصلی مرگبار در آتش سوزی  نه خود آتش، بلکه دود ناشی از سوختن است که از طریق راه پله و چاه آسانسور به خاطر اثر دودکشی سریعتر منتقل می شوند. از این رو در هر ساختمانی ضروری است که برای جلوگیری از انتشار دود ناشی از آتش سوزی به محوطه های دیگر ساختمان، همچنین هدایت دود به بیرون از ساختمان، سیستم کنترل و هدایت دود تعبیه شود.
یکی از موثرترین روش های کنترل و هدایت دود، سامانه فشار مثبت است که به ویژه در ساختمان های مرتفع الزامی است.

الزامات آتش نشانی سیستم فشار مثبت

بر اساس ضوابط آتش نشانی تهران، در ساختمان هاي با کاربري غیرمسکونی، و یا ساختمان هاي مسکونی که ارتفاع دهلیز پلکان آنها (کف پایین ترین قسمت پلکان تا سقف بالاترین قسمت پلکان) بیش از 30 متر می باشد، سامانه فشار مثبت باید به صورت شبکه اي (کانال کشی) اجرا شده و حداقل در هر سه طبقه، از طریق یک دریچه با ابعاد مناسب به دهلیز پلکان مرتبط گردد.
همچنین در ســاختمان های با ارتفاع بلند و طبقات زیاد که ارتفاع از ۲۳ متر بیشتر است پله های داخلی که به خروجی هدایت می شوند و تهویه ی طبیعی مناسبی ندارند می بایســت الزامات فشــار مثبت پلکان را رعایت کنند (که فشار پلکان می بایست همواره از محیط اطرافش بیشتر باشد).

سیستم فشار مثبت آسانسور

با توجه به اثر دودکشی در چاه آسانسور که  مستعد گسترش دود به طبقات دیگر می باشد، سامانه فشار مثبت آسانسور اهمیت به سزایی دارد که علاوه بر کنترل دود و جلوگیری از نفوذ آن از طریق شفت آسانسور، امکان استفاده آتش نشان ها از آن برای دسترسی به طبقات و نجات افراد را نیز فراهم می کند.

فن فشار مثبت آسانسور

وظیفه فن فشار مثبت آسانسور، هواسازی در چاه آسانسور و ایجاد فشار مثبت برای جلوگیری از نفوذ دود در هنگام آتش سوزی با فن فشار مثبت آسانسور می باشد. این فن ها به سیستم اطفاء حریق ساختمان متصل بوده و در صورت فعال شدن حسگرهای آتش و دود، متناسب با حجم هوای چاه آسانسور، با هوادهی و ایجاد فشار مثبت در شفت آسانسور از ورود دود به داخل آن جلوگیری می کنند.

اجزای فن فشار مثبت آسانسور

چنانکه توضیح داده شد فن فشار مثبت آسانسور با هوادهی به داخل شفت آسانسور و ایجاد فشار مثبت داخلی نسبت به فضای بیرونی، از ورود دود هنگام آتش سوزی به چاه آسانسور جلوگیری می کند.فن های فشار قوی دارای اجزای زیر می باشند: 

•   الکتروموتور: نیروی محرکه فن  که توسط موتور الکتریکی تامین می شود. 

•  پروانه: توسط الکتروموتور به حرکت در می آید و با ایجاد جریان هوای فشرده، هوا را با فشار مثبت به خارج سیستم کمپرسور می فرستند. 

•   بدنه: محفظه ای که اجزای فن را شامل موتور و پروانه درون خود جای می‌دهد. 

•   ورودی، خروجی: دریچه هایی که برای ورود و خروج هوا در فن به کار می روند.

•   تابلو فرمان: سیستم کنترل کننده فشار، سرعت و دمای فن 

انواع فن فشار مثبت آسانسور

فن های فشار مثبت برای آسانسور و راهرو  دارای دو نوع اصلی می باشد:
1-فن فشار مثبت تزریق شبکه ای
2-فن فشار مثبت تزریق مستقیم
که در ادامه به معرفی کارکرد هر کدام می پردازیم.

فن فشار مثبت تزریق مستقیم

در فن فشار مثبت تزریق مستقیم، خروجی فن به طور مستقیم داخل چاه آسانسور یا راه پله قرار می گیرد و می تواند بدون اتلاف انرژی، بیشترین هوادهی را انجام دهد، با اینهمه به خاطر قرار گرفتن مستقیم فن در محل، در صورت رسیدن آتش سوزی به آن محل، فن از کار می افتد و کل چاه آسانسور یا راه پله از دسترس خارج می شود.  

فن فشار مثبت تزریق شبکه ای

در فن فشار مثبت تزریق شبکه ای، محل قرارگیری فن خارج از شفت آسانسور یا راه پله است و هوای تولید شده بوسیله کانال کشی از چندین خروجی به فضای مورد نظر تزریق می شود. در این روش به خاطر قرار گرفتن فن روی پشت بام یا فضایی بیرونی، و هوادهی به طور غیر مستقیم ایمنی بسیار بالاتری خواهد داشت و حتی با نفوذ آتش به یکی از بخش های شبکه هوادهی، بخش های دیگر از کار نمی افتد. این نوع فن هزینه بالاتری نسبت به فن فشار مثبت مستقیم دارد با اینهمه عملکرد بهتری در هنگام آتش سوزی خواهد داشت.

ویژگی های فنی فن فشار مثبت 

فن های فشار مثبت دارای ساختار سانتریفیوژ هستند  که موجب مقاومت بالای آن ‌ها در برابر آلودگی و آتش‌ سوزی می‌ شود. همچنین ویژگی های فنی آنها را می توان در جدول زیر مشاهده کرد:
         
                                

عوامل موثر در انتخاب تعداد و نوع فن فشار مثبت 

1. نقشه ساختمان، نقاط بحرانی ساختمان و محل های نصب

2. هوادهی مورد نیاز برای ایجاد فشار مثبت و پوشش تمام فضای مورد نیاز

3. توان مصرفی مورد نیاز برای ایجاد فشار مثبت

4. طول عمر فن و حسگرها و مقاومت آنها در برابر حرارت

5. امکان کانال کشی، طول کانال و فشار نهایی هوایی که وارد فضای مورد نظر می شود. 

6. امکان اتصال فن فشار مثبت به سیستم هوشمند ساختمان. 

تاثیر ویژگی های اقلیمی در طراحی سیستم فشار مثبت

در طراحی سامانه فشار مثبت عوامل متعددی تاثیر گذار هستند که یکی از آنها ویژگی های اقلیمی است که شامل موارد زیر می شود:
1-محدوده دمایی گرمترین و سردترین روزهای سال
2-سرعت و جهت باد
3-فشار هوا و ارتفاع از سطح دریا
4-میزان رطوبت هوا

چالش طراحی سیستم فشار مثبت آسانسور

محاسبات طراحی سیستم فشار مثبت چاله آسانسور نسبت به سامانه فشار مثبت راه پله به دو دلیل پیچیده تر است:
1-    دیواره های ساختمان معمولا توانایی تخلیه مفید حجم هوای زیاد ایجاد شده از فشار مثبت را ندارند.
2-    باز بودن درهای خروجی طبقه همکف باعث ایجاد اختلاف فشار زیاد از دو طرف درهای آسانسور هم کف می شوند

برای ایجاد فشار مثبت در چاله آسانسور، به حجم هوای بیشتری نسبت به راه‌پله نیاز است. بخش اصلی این هوا از چاله آسانسور خارج شـده و از طریق ساختمان به بیرون منتقل می‌شود. اگر دیواره های ساختمان نتوانند این هوا را به بیرون منتقل کنند، ممکن است فشار مثبت اضافی در ساختمان ایجاد شود. معمولاً در زمان آتش سوزی ساختمان، تعـدادی از درهای خروجی همکف باز هستند. زمان عملیات آتش نشانی و هنگام تخلیه ساختمان توسط ساکنین هم این در‌ها توسـط آتش‌نشانان باز نگه‌ داشته می‌شوند. 
سامانه فشار مثبت چاله آسانسور در چنین شرایطی باید توانایی حفظ اختلاف فشار مورد نیاز طراح را داشته باشند ولی حجم زیاد جریان هوای خروجی از این در‌ها سـبب بروز اختلاف فشـار زیادی در دو سمت درهای شفت آسانسور در طبقه همکف می‌شود وممکن است پس از بررسی و محاسبات مهندسی، مشخص شود که استفاده  همزمان از سامانه فشـار مثبت برای چاه آسانسور و راه‌پله در یک ساختمان امکان‌ پذیر نیست و ناچار باید از روش‌های جایگزین دیگر برای کنترل دود در ساختمان بهره برد.

جمع بندی
سیستم فشار مثبت آسانسور با بهره گیری از فن فشار مثبت،  یکی از روش های موثر در کنترل دود، هنگام آتش سوزی  است که در صورت سازگاری آن با سامانه فشار مثبت راه پله، هنگام بروز آتش سوزی، در حکم فرشته نجات برای ساکنین و مسیری نسبتا امن برای اتش نشان ها ست که امکان استفاده از آن برای تخلیه ساکنین را فراهم می کند و مانع بروز خسارت های جانی و مالی بیشتر خواهد شد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره قیمت و نحوه نصب سامانه فشار مثبت آسانسور  با کارشناسان اوج لیفت تماس بگیرید.